ÜNİVERSAL YATAY TORNA TEZGAHININ İÇ YAPISI : Talaş kaldırma işleminin üretim aracı olarak kullanılmaya başlanan ve bilinen en eski takım tezgahı olan üniversal torna tezgahının iç yapısı aşağıda madde madde açıklanmıştır.
- Gövde : Üzerinde aşağıda belirtilen tornanın diğer makina elemanlarının taşındığı sağlam ve rijit döküm kısımdır. Tornanın araba ve gezer punta gibi hareketli organlarının hareketi için V kayıtlar ve düz kayıtlar vardır. Bu kayıtların hassasiyeti ölçü yüzey kalitesini etkilediğinden çok önemlidir.
- Motor : Hız kutusu içerisinde bulunan dişli grubuna ordan da ana mil veya talaş mili ve aynaya iletilmek üzere ilk dönme hareketinin verildiği kısımdır.
- Fener Mili Hız Kutusu : Norton kutusu olarak ta bilinir. Bu bölüm torna tezgahının ana gövdesi üstünde aynanın hemen arkasında sol tarafta bulunur. İçerisinde motordan gelen devinimle hareket eden fener mili ve kademeli olarak buna ayar verilmesini sağlayan dişli grubu bulunmaktadır. Sol ön panelde bulunan yardımcı kollar vasıtasıyla fener mili kutusu içerisindeki dişli grubu tetiklenerek hem dönme devir hem de ana mile ve talaş miline hız ayarı buradan yapılır. Vida çekme işlemlerinde yine tüm devir ayarları bu kısımda yapılmaktadır.
- Ana Mili : Tornalarda vida açma işlemi için kullanılan mildir. Vida açma operasyonlarında norton kutusundan gelen hareket ile bu mil döner.
- Ayna : İş parçasının bağlandığı ve motordan gelen dönme hareketini parçaya aktaran makina elemanıdır. Fener miline ayna bağlama flanşı ile bağlanır. Sıkıştırma ise ayna üzerinde bulunan çeneler ile olur ve bunun için ayna anahtarı kullanılır. Çene yerine ayak ifadesi daha yaygındır. İş parçasının çapına ve geometrisine göre 3 ayak ayna, 4 ayak ayna, kepenkli ayna veya ağır tip tornalarda flanş ayna kullanılır. Kepenkli aynanın diğerlerinden farkı, her bir çenesinin diğerlerinden bağımsız olarak sıkılabilme özelliğidir. Genellikle uniform iş parçaları için kullanılır. Torna ayakları da kendi aralarında yine malzemenin cinsine ve ebatına göre değişik şekillerde takılır. Yumuşak ayak, ters ayak ve düz ayak olarak sayabiliriz.
- Talaş Mili : Motordan gelen dönme hareketini fener mili hız kutusu sonrası arabaya ileten mildir. Bu mil kama kanallıdır.
- Kayıt ve Kızak : Araba ve puntanın gövde üzerindeki doğrusal hareketi için, gövdenin üzerinde bulunan hassas kılavuz elemanlardır. Arabanın da kendi üzerinde tabla ve siperin enine ve boyuna hareketi için kızaklar vardır.
- Araba : Üzerinde bulunan kremayer dişli mekanizması sayesinde, fener mili hız kutusundan gelen dönme hareketinin ilerleme hareketine dönüştürüldüğü tertibattır. Üzerinde tabla ve onun üzerinde siper (support) ve kalemlik bulunur.
- Tabla : Araba ile support arasında enine yatay hareketin verildiği kısımdır. Araba üzerinde bulunan kayıt üzerinde kayarak ilerler. Hareket manuel elle olabileceği gibi, araba içerisindeki dişli grubundan aldığı tahrik ile otomatik te sağlanabilir.
- Support : Malzemeye açı vermek üzere derecelendirilmiştir. Üzerinde kalemlik bulunur. Döner tablalı siper yada support, tabla üzerinde enine hareket eden ve kayan eksen kızağı üzerinde bulunmaktadır. Ayarlanan açı ile üzerinde bulunan kater, dolayısıyla takımda dönerek, işleme esnasında iş parçasında koniklik elde edilir.
- Kalemlik (Katerlik) : Support üzerinde kesici takımların bağlandığı kısımdır. Tekli veya dört takım bağlanabilecek şekildedir.
- Gezer Punta : Üniversal torna gövdesi üzerinde, fener mili ile aynı eksende kayıt kızak üzerinde hareketli gezebilen halde bulunan ve iş parçasının sabitlenmesini sağlayan makina elemanıdır. Ucunda bulunan konik kısıma bağlanan mors, iş parçasının sağ alın kısmına açılan havşa yuvasına yerleştirilerek sıkıştırma işlemi yapılır. Bu sayede dönen iş parçası salınım yapmaz. Punta ucuna döner punta morsu ve mandren gibi yardımcı elemanlar da takılarak farklı operasyonlar yapılabilir. Puntanın kayıt üzerindeki ilerlemesi, arkasında bulunan çevirme kolu ile sağlanır.
- Opsiyonel Parçalar : Dijital gösterge ekranı, eksen ilerlemelerini ekrandan okuyarak operatörün işini kolaylaştırmak için sonradan takılan bir opsiyondur. Yine bunun gibi, aydınlatma lambaları, ikaz lambaları, torna acil durum fren tertibatı ve uzun iş parçalarının ortadan desteklenmesini sağlayan yataklar (sabit ara yatak), normalde tornaların standartında olmayan, daha sonradan adapte edilen sistemlerdir. Genellikle yardımcı yan ekipmanlar yada opsiyonel parçalar olarak değelendirilirler.
Üniversal yatay tornalar altında 2.el, yeni konvansiyonel torna satıcılarından, sahibinden ikinci el satılık üniversal torna ilanları ve fiyatları mevcuttur
Sitemizde en çok göze çarpan 2.el tos tornalar, iran tos torna tezgahı, satılık rus torna modelleri ile Alman VDF torna markalarıdır. Üzerinden yıllar geçsede hala değerini koruyan bu makinaların tercih edilmesinin başlıca sebebi, ağır gövde yapıları ve sağlam iç mekanik aksamlarıdır. Dönme hareketi ile talaş kaldıran her makinada olduğu gibi, bu tip tornaların tonajı, vibrasyonu engellemede en büyük etkendir. Büyük çaplı, uzun merdane gibi silindirik parçaların işlenmesinde aralarda yataklama sistemleri (Ara yatak) kullanılır. Diğer Taiwan ve Çin yapımı tornalar daha çok bayilerin direk sattığı yeni tezgahlardır. Ağır tip modelleride vardır fakat döküm gövdeleri Avrupa yapımı markalara göre genelde daha cılız ve hafiftir.